Dictionary ပဵၼ်ဢီႈသင်

Dictionary ဢမ်ႇၼၼ် ပပ်ႉသပ်းၼႆၼၼ်ႉ ဝူၼ်ႉဝႃႈၵူႈၵေႃႉယၢမ်ႈၸႂ်ႉတိုဝ်းမႃးၸဵမ်းလဵၵ်ႉ တွၼ်ႇတႃႇၶူၼ်ႉႁႃ ၶေႃႈၵႂၢမ်း ထွႆႈၵႂၢမ်း ပဵၼ်ၶေႃႈ” မိူၼ်ၼင်ႇ

Words	Translation
Apple(n)	မၢၵ်ႇၵႅမ်ႈၶွင်
Banana(n)	ၵူၺ်ႈ
Cat(n)	မႅဝ်း

ၸိူဝ်းၼႆႉ ၵူၼ်းႁဝ်းၸႂ်ႉတိုဝ်း Dictionary တွၼ်ႈတႃႇလဵပ်ႈႁဵၼ်းၶေႃႈၵႂၢမ်းၽႃႇသႃႇ လုၵ်ႉတီႈ ၽႃႇသႃႇဢၼ်ၼိုင်ႈ ႁႃၶေႃႈၵႂၢမ်းၼႂ်းထႅင်ႈၽႃႇသႃႇဢၼ်ၼိုင်ႈ။

Technical Word ၼႂ်း IT ၶွင်ႈၶေႃႈၵႂၢမ်း "Dictionary" ၼၼ်ႉပဵၼ်လွၵ်းလၢႆးၸူႉတုမ်လႄႈၸႂ်ႉတိုဝ်းၶေႃႈမုၼ်းလွၵ်းလၢႆးၼိုင်ႈ လွၵ်းလၢႆးၵဵပ်းၶေႃႈမုၼ်းၼၼ်ႉ တေၵဵပ်းတူဝ်တႅၼ်းၶွင် 2 မဵဝ်းဢၼ်မိူၼ်ၵၼ် မိူၼ်ၼင်ႇ

ၸိုဝ်ႈ	ငိုၼ်းလိူၼ်
ၸၢႆးသူႉ	20,000
ၸၢႆးၶမ်း	20,500
ၼၢင်းၶွင်ႇ	35,000

Table ၼႆႉပဵၼ် dictionary တူဝ်တႅၼ်း ၸိုဝ်ႈၵူၼ်း လႄႈငိုၼ်းလိူၼ်။

ၼၼ်ႉပွင်ႇဝႃႈ ပေႃးဝႃႈၶေႃႈၵႂၢမ်း ဢမ်ႇၼၼ် ဢၼ်ႁဝ်းႁႃၼၼ်ႉဢမ်ႇမီးၼႂ်း Dictionary ၼႆၸိုင် ႁဝ်းတေႁႃဢမ်ႇႁၼ် ဢမ်ႇပိၼ်ႇၽႃႇသႃႇလႆႈ

ၸဵမ်ၵွၼ်ႇ တေႃႇထိုင်မိူဝ်ႈလဵဝ် ၵူၼ်းႁဝ်းၶတ်းၸႂ်ပိၼ်ႇၽႃႇသႃႇႁႂ်ႈပွင်ႇၵၼ် ၽႃႇသႃႇၽႂ်ပိၼ်ႇၵႂႃႇပဵၼ်ၽႃႇသႃႇတၢင်ႇမဵဝ်းလႆႈၼမ်ၵႃႈႁိုဝ် ပွင်ႇဝႃႈၽႃႇသႃႇၼၼ်ႉမီးတီႈၸႂ်ႉတိုဝ်းၼမ်ၵႃႈၼၼ်ႉ မိူၼ်ၼင်ႇၽႃႇသႃႇ ဢၢင်းၵိတ်ႊ (English) ၽႃႇသႃႇၶႄႇ (Chinese) ၽႃႇသႃႇၵျပၢၼ်ႇ (Japanise) ဢၼ်ၸႂ်ႉၵႂႃႇလႆႈတူဝ်ႈၵမ်ႇၽႃႇ။

ၼႂ်းၵၢပ်ႈပၢၼ် IT မိူဝ်ႈလဵဝ်း မီးၶိူင်ႈပိၼ်ႇၽႃႇသႃႇ ဢၼ်ႁူႉၸၵ်းၵၼ်လီမိူၼ်ၼင်ႇ Google Translation ၶဝ်ပိၼ်ၽႃႇသႃႇလႆႈလၢႆၽႃႇသႃႇ ဢမ်ႇၵွမ်ႉၵႃႈပိၼ်ႇပဵၼ်ၶေႃႈ” ၵူၺ်းပိၼ်ႇပဵၼ်လမ်းလိၵ်ႈၵေႃႈယင်းလႆႈ ပိၼ်ႇပဵၼ်ပွင်ႈၵႂၢမ်းၵေႃႈယင်းလႆႈ၊ ၵူၺ်းၶဝ်သမ်ႉႁဵတ်းႁိုဝ်ပိၼ်ႇလႃႇ တူၺ်းၼႂ်း Dictionary ပဵၼ်ၶေႃႈ” သေပိၼ်ႇႁႃႉ? မိူၼ်ၼင်ႇ

I love you = ႁဝ်းႁၵ်ႉသူ
I = ႁဝ်း
love = ႁၵ်ႉ
you = သူ

မိူၼ်တေလႅပ်ႈၸႂ်ႈယူႇ၊ ၵူၺ်းၼႃႈၶေႃႈၵႂၢမ်းမိူၼ်ၼင်ႇ

I lost my phone = ႁဝ်း ႁၢႆ ၶွင်ႁဝ်း ၾူၼ်း
I = ႁဝ်း
lost = ႁၢႆ
my = ၶွင်ႁဝ်း
phone = ၾူၼ်း

ၸွင်ႇမၼ်းသမ်ႉတေပွင်ႇ။

ပေႃးၶေႃႈၵႂၢမ်းမိူၼ်ၼင်ႇ
Math equations give us the understand in Space and Times.
Math = ပၢႆးၼပ်ႉ
equations = (ၶေႃႈဢမ်ႇမီးၼႂ်း Dic တႆး)
give = ပၼ်
us = ႁဝ်း
the understand = လွင်ႈတၢင်းပွင်ႇၸႂ်
in = ၼႂ်း
Space and Times = (ၶေႃႈဢမ်ႇမီးၼႂ်း Dic တႆး)

ၸိူဝ်းၼႆႉတိုၼ်းဢမ်ႇၸၢင်ႈပွင်ႇၸႂ်လႆႈယဝ်ႉ

Machine Translations

ၵွပ်ႈၼၼ်လႄႈ techniqe ၵၢၼ်ၸႂ်ႉ dictionary တေဢမ်ႇၸၢင်ႈၸႂ်ႉၼႂ်းၵၢၼ်ႁဵတ်းၶိူင်ႈပိၼ်ၽႃႇသႃႇလႆႈ၊ တႃႇႁဵတ်းၶိူင်ႈပိၼ်ႇၽႃႇသႃႇ (app ပိၼ်ႇၽႃႇသႃႇ Google Translations) ၼႂ်းၶိူင်ႈၸၢၵ်ႈၶွမ်ႇၽိဝ်ႇတူဝ်ႇၼၼ်ႉ ႁွင်ႉဝႃႈ Machine Translations.

Dictionary လႄႈ Machine Translations ၼၼ်ႉမၼ်းဢမ်ႇမိူၼ်ၵၼ်သေဢိတ်း
ၼႂ်းၵူၼ်းၵေႃႈမိူၼ်ၵၼ်ယဝ်ႉ ၵူၼ်းမေႃတူၺ်း English Dictionary တွင်းၶေႃႈၵႂၢမ်းၼႂ်းပပ်ႉသပ်း dictionary ငဝ်ႈတေႃႇပၢႆၵေႃႈ ဢမ်ႇၸႂ်ႉဝႃႈမၼ်းမေႃလိၵ်ႈ မေႃပိၼ်ႇၽႃႇသႃႇလႆႈလီလီ
တႃႇတေမေႃပိၼ်ႇၽႃႇသႃႇ English-တႆး ၼၼ်ႉမၼ်းတေလႆႈႁူႉလႄႈမေႃၸႂ်ႉတင်းလိၵ်ႈ တႆး လႄႈ လိၵ်ႉဢိင်းၵရဵတ်ႈ လီလီၵွၼ်ႇ မၼ်းၸင်ႇပိၼ်ႇၽႃႇသႃႇလႆႈ။

ႁူႉသင်လၢႆလၢႆ?

1. ႁူႉၶေႃႈၵႂၢမ်း သပ်းသွင်ၽႃႇသႃႇ (Dictionary)

2. ႁူႉပိူင်ၸႂ်ႉတိုဝ်းၽႃႇသႃႇ English

   1. ႁူႉ Noun, Verbs, Pronounce, Tenses in english
   2. ႁူႉပိူင်ၶူင်သၢင်ႈလမ်းလိၵ်ႈ english

3. etc...

4. ႁူႉပိူင်ၸႂ်ႉတိုဝ်းၽႃႇသႃႇ တႆး

   1. ႁူႉပိူင်တတ်ႉၸႅၵ်ႇၶေႃႈၵႂၢမ်းၼႂ်းလိၵ်ႉတႆး (လိၵ်ႈတႆးဢမ်ႇမီးတူဝ်ၶႅၼ်ႈၶေႃႈ) မိူၼ်ၼင်ႇ

   ၵိၼ်ၶဝ်ႈၵပ်းၼမ်ႉၽိတ်ႉထူဝ်ႇၼဝ်ႈ

   တေလႆႈတတ်းၸႅၵ်ႇပဵၼ်
   -> ၵိၼ်[v] | ၶဝ်ႈ[n] | ၵပ်း[pre] | ၼမ်ႉၽိတ်ႉထူဝ်ႇၼဝ်ႈ[n]
   -> eat[v] | rice[n] | with[pre] | NamPitThoNao[n]

   ပေႃးဝႃႈတတ်းၸႅၵ်ႇပဵၼ်ၸိူင်ႉၼႆ တေဢမ်ႇထုၵ်ႇမႅၼ်ႈ
   -> ၵိၼ်[v] | ၶဝ်ႈ[n] | ၵပ်း[pre] | ၼမ်ႉ[n] | ၽိတ်ႉ[unknow] | ထူဝ်ႇ[n] | ၼဝ်ႈ[adj]
   -> eat[v] | rice[n] | with[pre] | water[n] | unknow[unknow] | bean[n] | rot[adj]
   2. ႁူႉ Noun, Verbs, Pronounce, Tenses လိၵ်ႈတႆး ၵႂၢမ်းတႆး
   3. ႁူႉပိူင်ၶူင်သၢင်ႈလမ်းလိၵ်ႈ တႆး
   4. etc...

ၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉမၼ်းၸင်ႇၵွႆႈပိၼ်ၽႃႇသႃႇ English - တႆး ပဵၼ်ထွႆႈၵႂၢမ်းပွင်ႇတေႃႇၵၼ်လႆႈ

ၶိူင်ႈၸၢၵ်ႈ ၶွမ်ႇၽိဝ်ႇတူဝ်ႇၵေႃႈမိူၼ်ၵၼ် မၼ်းတေလႆႈႁူႉၸၵ်းၽႃႇသႃႇၵႂၢမ်းၵူၼ်းဢွၼ်တၢင်း မၼ်းၸင်ႇပိၼ်ႇၽႃႇသႃႇဢၼ်ပွင်ႇၵႂၢမ်းၵူၼ်းလႆႈ Process ၶၵ်ႉၵၢၼ်ၸိူဝ်းၼႆႉႁွင်ႉဝႃႈ Natural Language Processing (ၵၢၼ်ထပ်းၸႅၼ်ႇလိၵ်ႈလၢႆးသၽႃႇဝ)

Machine Translation ၼႂ်းလိၵ်ႈတႆး ထိုင်ၶၵ်ႉတွၼ်ႈလႂ် ၸွင်ႇမၼ်းပဵၼ်လႆႈယူႇႁႃႉ

မိူၼ်ၼင်ႇဝႃႈမႃးပႃႈၼိူဝ်ၼၼ်ႉ တႃႇတေၶူင်သၢင်ႈၶိူင်ႈၸၢၵ်ႈပိၼ်ႇၽႃႇသႃႇ လူဝ်ႇတၢင်းႁူႉလမ်ႇလွင်ႈတီႈဢေႇသုတ်းသွင်လွင်ႈ

1. တၢင်းႁူႉၵၢၼ် IT (Computer Science)
2. တၢင်းႁူႉ တၢင်းၶဝ်ႈၸႂ်ၼႂ်းၽႃႇသႃႇလိၵ်ႈလၢႆးတႆး

တၢင်းႁူႉလွင်ႈ Machine Translations ၼႂ်းၵၢပ်ႈပၢၼ်မိူဝ်ႈလဵဝ်တွၼ်ႈတႃႇၽႃႇသႃႇဢၢင်းၵိတ်ႉၶိုပ်ႈၼႃႈၶိုၼ်ႈသၢင်ႉၵႆယဝ်ႉ မီးဢွင်ႈတီႈလဵပ်ႈႁဵၼ်းလီလီတၢင်းၼမ် ၵူၺ်းၽႃႇသႃႇလိၵ်ႈလၢႆးတႆးၼၼ်ႉ ႁဝ်းယင်းပႆႇၸၢင်ႈဢၢင်ႈဢိင်ပိူင်ၶူင်သၢင်ႈလိၵ်ႈတႆးဢၼ်ၵူႈၵေႃႉယွမ်းႁပ်ႉ လႄႈပဵၼ်ပၵ်းပဵၼ်ပိူင်လီလီ တႃႇတေႁဵတ်း machine translation လူၺ်ႈလွၵ်းလၢႆး Rules Base မိူၼ်ဝႃႈမႃးတၢင်းၼိူဝ်ၼၼ်ႉ တေလႆႈဢိင်ၼိူဝ်ပိူင် Rules ၽႃႇသႃႇသေႁဵတ်းသၢင်ႈ။

Machine Learning and Machine Translations

ၵူၺ်းထိုင်မႃးၵၢပ်ႈပၢၼ် AI (Artificial Intelligence) ၼႆ လွၵ်းလၢႆးၶူင်သၢင်ႈ Machine Translation တွၼ်ႈတႃႇၽႃႇသႃႇဢၼ်မီးၶေႃႈမုၼ်းၵေႇ (Low Resource language) ၵေႃႈမီးလွင်ႈပဵၼ်ၵႂႃႇလႆႈယူႇ။

ၵၢၼ်ၸႂ်ႉ AI ပိၼ်ႇၽႃႇသႃႇမီးလွင်ႈမၢၼ်ႇမႅၼ်ႈၼမ် လႄႈၸိုဝ်ႈၸႂ်ႉသေလွၵ်းလၢႆး Rules Base လႄႈဢမ်ႇလူဝ်ႇတၢင်းႁူႉလွင်ႈပိူင်ၶူင်းသၢင်ႈၽႃႇသႃႇလိုၵ်ႉ” မိူၼ် Rules Base ၵူၺ်းၵႃႇလူဝ်ႇၶေႃႈမုၼ်းတၢင်းၼမ်။

မိူၼ်ၼင်ႇၶေႃႈမုၼ်း Language Pair translation ၶေႃႈမုၼ်း ပွင်ႈၵႂၢမ်းသွင်ၽႃႇသႃႇ

English Sentence	Shan Translation
Hello, how are you?	မႂ်ႇသုင်ၶႃႈ၊ ယူႇလီယူႇၶႃႈႁႃႉ
What is your name?	ၸိုဝ်ႈသူႁွင်ႉဝႃႈသင်
This is a pen.	ၼႆႉပဵၼ်ၵမ်ၸိုမ်း

ၸိူဝ်းၼႆႉ သေယဝ်ႉဢဝ်ၵႂႃႇသွၼ်ပၼ် AI (Machine Learning, Neural Network) ၼႆၵေႃႈၸၢင်ႈပဵၼ်မႃး Machine Translation.

ၵူၺ်းတႃႇတေႁဵတ်းၸူင်ႉၼၼ်ႉသမ်ႉလူဝ်ႇသင်လၢႆလၢႆ

1. ၶေႃႈမုၼ်း language pair မိူၼ်ၼင်ႇတၢင်းၼိူဝ်ၼၼ်ႉ။
2. ၶိူင်ႈၶွမ်ႇၽိဝ်ႇတိူဝ်ႇႁႅင်းႁႅင်း ဢၼ်ၸႂ်ႉတိုဝ်းလႆႈတႃႇ Train AI.

ႁုပ်ႈပွင်ႈၵႂၢမ်း

တွၼ်ႈတႃႇၽႃႇသႃႇတႆးႁဝ်းၼႆႉ တႃႇတေႁဵတ်းႁႂ်ႈၽႃႇသႃႇႁဝ်းဢမ်ႇႁၢႆ ၶိုပ်ႈၼႃႈၶိုၼ်ႈသၢင်ႉၵႂႃႇ ၸႂ်ႉတိုဝ်းလႆႉၵႂၢင်ႈၶႂၢင်ၼႂ်းၵၢပ်ႈပၢၼ် IT, AI ၼႆႉႁဝ်းလူဝ်ႇ

1. ၵူၼ်းမီးတၢင်းႁူႉလွင်ႈၽႃႇသႃႇလိၵ်ႈလၢႆးတႆး။
2. ၵူၼ်းမီးတၢင်းႁူႉပၢႆး Computer Science။
3. ၶေႃႈမုၼ်း၊ ပွင်ႈၵႂၢမ်း၊ Language pair ၽႃႇသႃႇတႆးလႄႈၽႃႇသႃႇတၢင်ႇဢၼ်ၼမ်ၼမ်။
4. ငိုၼ်းတိုၼ်း တႃႇလူင်းမိုဝ်းႁဵတ်းသၢင်ႈ ၼင်ႇႁိုဝ်ႁႂ်ႈပေႃးထိုင်ယိူင်းမၢႆ။

ၵၢၼ်သၢင်ႈလွင်ႈႁူမ်ႈမိုဝ်းၵၼ်ႁႂ်ႈၶိုၼ်ႈယႂ်ႇတႃႇတႆးၼၼ်ႉလူဝ်ႇၼမ်ၶိုၼ်ႈမႃးၵူႈမိုဝ်ႉၵူႈဝၼ်း တႃႇဢဝ်တူဝ်လွတ်ႈႁင်းၽႂ်မၼ်းယင်းယၢပ်ႇၵိၼ်း တႃႇထိင်းသိမ်းၶိူဝ်း လိၵ်ႈလၢႆးၽႃႇသႃႇ လႄႈသႃႇသၼႃႇ ၼင်ႇႁိုဝ်ႁႂ်ႈယူႇယိုၼ်းယၢဝ်းၼႂ်းပၢၼ် IT ၵေႃႈလူဝ်ႇဝူၼ်ႉပႃးယဝ်ႉ။

ပေႃးလိၵ်ႈတႆးဢမ်ႇၸႂ်ႉလႆႈၼႂ်း IT ၵေႃႈႁူႉလႆႈၸႂ်ႉလိၵ်ႈပိူၼ်ႈ ယိုင်ႈၸႂ်ႉၽႃႇသႃႇပိူၼ်ႈၼမ် ၵေႃႈႁူႉလႆႈၸႂ်ႉၽႃႇသႃႇလိၵ်ႈတႆးႁဝ်းၵႄႇလူင်းၵူႈမိုဝ်ႉၵူႈဝၼ်း။